Nadanie imienia
Szkoła Podstawowa nr 17 mieszcząca się przy ulicy al. 23 Stycznia 30 w Grudziądzu w latach sześćdziesiątych, posiadała własne imię „900-lecia miasta Grudziądza” i sztandar. W związku z przekształceniem Szkoły Podstawowej w Gimnazjum należało nadać jej imię. Było kilka propozycji: – gen. Leopolda Okulickiego,
– Unii Europejskiej,
– pozostawienia imienia dawnej SP 17,
– Sybiraków.
W tym czasie zastanawiano się nad wszystkimi propozycjami. Jednak praca z młodzieżą, ukazanie im historii Sybiraków ich losów na wschodzie i płynące ze strony uczniów duże zainteresowanie uczyniło tą propozycję najpoważniejszą. Rozpoczęto prace mające na celu nadane imienia szkole. Z niepokojem oczekiwaliśmy podjęcia decyzji przez Radę Miejską i informacji stamtąd napływających.
30 kwietnia 2003 roku uchwałą Nr VIII/26/03 Rady Miejskiej Grudziądza nadano z dniem 1 września 2003 Gimnazjum nr 6 w Grudziądzu, ul. Aleja 23 Stycznia imię Sybiraków z prawem używania pełnej nazwy szkoły w brzmieniu:
Gimnazjum Nr 6 im. Sybiraków w Grudziądzu
Uchwała weszła w życie z dniem 1 września 2003 roku. Z tej okazji w szkole zapanowała wielka radość. Uroczystość odbyła się 23 maja 2003 roku. Był to bardzo ważny moment w historii szkoły. Wielu prominentnych gości zaszczyciło szkołę swoją obecnością. Władze miasta Grudziądza i powiatu grudziądzkiego, władze duchowieństwa, władze wojska i policji, organizacje kombatanckie, delegacje szkolne, sponsorzy, Sybiracy i sympatycy Sybiraków. Szkoła otrzymała listy gratulacyjne z życzeniami dla nauczycieli, uczniów, rodziców od Prezydenta Miasta Grudziądza, Starosty Grudziądzkiego, dowódcy Garnizonu grudziądzkiego. Nauczycielki p. Ewa Ścisłowska i Mirosława Osuch wraz z uczniami przygotowały bardzo wzruszający montaż słowno – muzyczny poświęcony pamięci poległych Sybiraków. Przygotowania rozpoczęto na długo przed planowaną uroczystością. Przez cały okres przygotowań grono pedagogiczne wspierało się, współpracowało podejmując ogromny trud przeniesienia się w okrutne czasy Krwawej Golgoty Wschodu. Uczniowie włożyli mnóstwo pracy, emocji, głęboko przejęli się losami postaci, których kwestie wypowiadali. Tego samego dnia tzn. 23 maja 2003 roku dokonano odsłonięcia i poświęcenia tablicy pamiątkowej Gimnazjum nr 6. Podczas uroczystości poświęcono sztandar dla Koła Związku Sybiraków i wbito gwoździe pamiątkowe. Sztandar miał symbolizować zespolenie wszystkich Sybiraków, miał być symbolem Ojczyzny i przyszłością dla młodego pokolenia. Uroczystość dała początek nowej tradycji szkole, imię nadane przez miasto to symbol, wokół którego gimnazjum zaczęło budować tradycje. Zobowiązała grono pedagogiczne, gości, uczniów do jednoczenia się pod poświęconym sztandarem, do przekazywania tradycji młodszym pokoleniom. Patron placówki imię Sybiraków dał siłę nauczycielom, wychowawcom do stawiania sobie i uczniom wyzwań godnych każdego Polaka – patrioty. Zobowiązał do szerzenia dziedzictwa, które pozostawili nam, walcząc o wolność, o Ojczyznę. Uczniom dał siłę do nieustannej walki o lepsze jutro, wszczepił wytrwałość do pracy w codziennych zmaganiach z rzeczywistością, wpoił w serce młodego Polaka wartości godne każdego z nas. Od dnia 1 września 2003 roku wspólnie tworzono salę tradycji, w które można będzie z dumą prezentować dzieje, heroizm i patriotyzm tej części narodu, którego siłą zostali wypędzeni i częstokroć wiele lat spędzili na wygnaniu. Natomiast sami Sybiracy będą przeprowadzać żywe lekcje historii pozwalające lepiej zrozumieć losy naszego narodu, walki i poświęcenia, życia i śmierci, tak upragnionej wolności ….. Od dnia nadania szkole Patrona imię Sybiraków, sztandar towarzyszy wszystkim uroczystościom szkolnym i dzięki temu szacunek, pamięć ludzi, którzy polegli za naszą Ojczyznę na stałe wpisał się w działalność wychowawczą Gimnazjum.
Hymn Sybiraków
Słowa: Marian Jonkajtys (na fot.)
Muzyka: Czesław Majewski
MARSZ SYBIRAKÓW
Z miast kresowych, wschodnich osad i wsi,
Z rezydencji, białych dworków i chat
Myśmy wciąż do Niepodległej szli,
Szli z uporem ponad dwieście lat!
Wydłużyli drogę carscy kaci,
Przez Syberię wiódł najkrótszy szlak
I w kajdanach szli konfederaci
Mogiłami znacząc polski trakt ….
W Insurekcji Kościuszkowskiej, z powstań dwóch
Szkół, barykad Warszawy i Łodzi
Konradowski unosił się duch
I nam w marszu do Polski przewodził.
A myśmy szli i szli – dziesiątkowani
Przez tajgę, stepy – plątaniną dróg
A myśmy szli i szli i szli – niepokonani
Aż „Cud nad Wisłą” darował nam Bóg!
Z miast kresowych, wschodnich osad i wsi,
Szkół, urzędów i kamienic i chat:
Myśmy znów do Niepodległej szli
Jak z zaboru, sprzed dwustu lat.
Bo od września, od siedemnastego
Dłuższą drogą znów szedł każdy z nas:
Przez lód spod bieguna północnego,
Przez Łubiankę, przez Katyński Las!
Na Nieludzkiej Ziemi znowu polski trakt,
Wyznaczyły bezimienne Krzyże ….
Nie zatrzymał nas czerwony kat,
Bo przed nami Polska – coraz bliżej!
I myśmy szli i szli – dziesiątkowani
Choć zdradą pragnął nas podzielić wróg …
I przez Ludową przeszliśmy – niepokonani
Aż Wolną Polskę raczył wrócić Bóg!!!
Miejsca pamięci Sybiraków
Tablica Pamięci Sybirakom na ścianie budynku Spółdzielni Mieszkaniowej „Dom Marzeń” przy ulicy Sybiraków.
Tablicę upamiętniającą wywózkę Polaków na Syberię poświęcił proboszcz parafii p.w. św. Stanisława Biskupa na osiedlu Rządz – ks. kanonik Janusz Majewski w dniu 17 września 2005 roku. Odsłonięcia tablicy dokonali: prezes Spółdzielni „Dom Marzeń” pani Jadwiga Michalska i wiceprezes Koła Sybiraków pan Henryk Wiśniewski. Wartę honorową pełnili żołnierze kompanii Wojska Polskiego.
Uchwałą Rady Miejskiej w Grudziądzu z dnia 26 września 2001 roku nowopowstałej ulicy na osiedlu Rządz nadano imię „Sybiraków”
Tablica Pamięci Sybirakom w Kościele pw. Ojca Maksymiliana Kolbe na osiedlu Strzemięcin.
Z inicjatywy grudziądzkiego Koła Związku Sybiraków postanowiono wmurować tablicę upamiętniającą losy setek tysięcy Polaków, którzy w latach 1939-1956 zostali zesłani na Syberię. Inicjatorem i pomysłodawcą wykonania tablicy był mgr Józef Daniel pierwszy prezes Koła Związku Sybiraków w Grudziądzu przy współudziale inż. Stanisława Kosmanii – Sybiraka i projektanta tekstu napisu oraz graficznej oprawy. Model odlewu wykonał nieodpłatnie znany grudziądzki artysta rzeźbiarz mgr Ryszard Kaczor. Wiceprezes Hydro-Vacuum mgr inż. Andrzej Gronowski wraz z pracownikami wykonali odlew tablicy. W patriotyczno-religijnej uroczystości odsłonięcia tablicy i poświęcenia jej w dniu 2 kwietnia 1993 roku uczestniczyli przedstawiciele władz samorządowych, oświaty, wojska, szkół i organizacji kombatanckich, Sybiracy z rodzinami, ksiądz biskup Andrzej Suski. Mszę świętą w asyście duchowieństwa dekanatu grudziądzkiego celebrował ordynariusz diecezji toruńskiej ks. biskup Andrzej Suski, który wygłosił homilię i dokonał uroczystego poświęcenia tablicy – symbolu pamięci Sybiraków, ich martyrologii i istnienia we współczesnej historii.
Grób – Mogiła w ciągu Mogił Pamiątkowych na cmentarzu parafialnym – Inicjatorem budowy Pomnika-Mogiły na grudziądzkim cmentarzu był ks. prałat Henryk Kujaczyński – kapelan Sybiraków. Ówczesny prezes Koła Związku Sybiraków Józef Radtke i inż. Stanisław Kosmania wystąpili w imieniu Sybiraków do Urzędu Miasta w Grudziądzu z wnioskiem o wydanie zezwolenia na umieszczenie Pomnika – Mogiły w ciągu mogił pamiątkowych na cmentarzu w Grudziądzu. W dniu 17 września 1997 roku w 58 rocznicę wkroczenia Armii Sowieckiej do Polski na cmentarzu w Grudziądzu odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia Pomnika – Mogiły ku czci Polaków pomordowanych i zmarłych w latach 1939-1956 na terenie byłego Związku Sowieckiego. Pomnik – Mogiłę poświęcił ks. infułat Tadeusz Nowicki, a odsłonięcia dokonał Józef Radtke.
Obelisk ofiar zbrodni katyńskiej upamiętniający dokonanie mordów w Katyniu, Miednoje, Charkowie, w więzieniach Ukrainy i Białorusi.
3 maja 2000 r. odsłonięto Grudziądzki Pomnik Katyński. Pomnik poświęcił ks. prałat Zdzisław Peszkowski, absolwent SPRKaw. w Grudziądzu, więzień Kozielska, kapelan Rodzin Katyńskich, Honorowy Obywatel Grudziądza od 1995 .r . Poświęcony jest on 165 oficerom z Grudziądza zamordowanym w 1940 roku przez Rosjan w Katyniu, Miednoje i Charkowie.
Tablica Pamięci Sybirakom na budynku Gimnazjum nr 6 w Grudziądzu i Sala Pamięci
23 maja 2003 roku dokonano odsłonięcia i poświęcenia tablicy pamiątkowej Gimnazjum nr 6. Miało to miejsce podczas uroczystości nadania szkole imienia Sybiraków.
Obelisk na dziedzińcu gimnazjum nr 6 im.Sybiraków
W dniu 12 października 2011r. na terenie boiska szkolnego Gimnazjum nr 6 im. Sybiraków postawiono obelisk upamiętniający losy Polaków zesłanych i deportowanych na teren ZSRR w latach 1939-1956 Projekt obelisku wykonały nauczycielki gimnazjum Panie Anna Góra, Mirosława Marszałek i Sybiraczka Pani Danuta Kołodziejska.Fundatorem byli Państwo Danuta i Krzysztof Grochowscy – właściciele grudziądzkiej firmy kamieniarskiej. Inspiracją do tego, aby to szczególne miejsce pamięci narodowej wyeksponować na terenie szkoły był I Krajowy Zjazd Szkół i Placówek noszących imię upamiętniające zesłańców Sybiru w Nowym Sączu w dniach 2-4.06.2011r. Gośćmi honorowymi na uroczystości byli: prezydent Miasta Grudziądza Robert Malinowski, Prezes Zarządu Oddziału w Toruniu p. Jan Myrcha, prezes grudziądzkiego koła Związku Sybiraków p. Tadeusz Biernat, p. Mieszko Klawikowski, Sekretarz Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Województwa Kujawsko-Pomorskiego i Lidia Dąbrowska, pracownik zespołu ds. Miejsc Pamięci Narodowej w Wydziale Polityki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego. Ponadto w uroczystości uczestniczyła delegacja z VI LO 1 im. Zesłańców Sybiru w Toruniu.
